Als het gaat om minderjarigen, kan het zijn dat de ouders het kind of jongere aanmelden, of dat het kind/de jongere zelf de stap zet naar de hulpverlener. Ouders moeten hun taak als opvoeder goed kunnen uitvoeren en zij hebben daarvoor informatie nodig. Maar de arts kan wel bijvoorbeeld oordelen dat de minderjarige voldoende maturiteit heeft en de ouders niet betrokken worden. Het is enkel bij de situatie dat een kind/jongere niet wil dat er info gedeeld wordt dat de kwestie van beroepsgeheim naar voren komt. Wat als je kind niet wil dat bepaalde info met familie gedeeld wordt?
Goede hulpverlening impliceert dat familieleden en naastbetrokkenen betrokken worden in de hulpverlening.
Een minderjarige is iemand die de leeftijd van 18 nog niet bereikt heeft.
Een minderjarige heeft, zoals iedereen, recht op: (1) privacy en (2) een vertrouwelijke behandeling van informatie over hem. Dat betekent dat in principe het beroepsgeheim van een hulpverlener ook geldt naar familie en zelfs naar de ouders of de voogd.
In welke mate de familie echter in de praktijk persoonsgebonden informatie krijgt en/of betrokken wordt bij de zorgverlening, hangt echter af de situatie, de wens van het kind/de jongere en van de maturiteit van een minderjarige.
Of iemand matuur genoeg is of niet, zal van minderjarige tot minderjarige afhangen en van situatie tot situatie. Er staat geen vaste leeftijdsgrens op.
Criterium is het al dan niet in staat zijn van de minderjarige tot een redelijke beoordeling van zijn belangen maar ook de belangen van anderen. Het is de hulpverlener die dus geval per geval zal moeten oordelen of de minderjarige bekwaam genoeg is; voor sommige beslissingen kan een minderjarige dus bekwaam genoeg zijn, voor andere dan weer niet. Verschillende elementen spelen een rol bij die beoordeling van de bekwaamheid: leeftijd, vaardigheden, vroegere ervaringen, mentale maturiteit, intelligentie, … . Het belang en de ernst van de te nemen beslissingen spelen een rol, maar ook de ernst van de gevolgen van een beslissing.
Dat een erg jong kind nog niet beslissingsbekwaam is, daar zal weinig discussie over zijn. Het wordt wel moeilijker wanneer het om een adolescent gaat.
Is de minderjarige nog niet matuur genoeg, dan is de geheimhouding niet absoluut: Ouders hebben recht op informatie die zij nodig hebben om fundamentele opvoedingsbeslissingen te nemen; gezondheid is daar zeker één van. Dit betekent dat je als ouder of voogd informatie krijgt die je nodig hebt om goede beslissingen te kunnen nemen; dat betekent niet dat je meteen alle informatie kan krijgen, bijvoorbeeld wat besproken wordt in de therapie. Ook hier is trialoog met aanwezigheid van alle betrokkenen een goed idee. Wel kan de hulpverlener met het kind op voorhand bespreken wat er gezegd wordt en hoe dat gebeurt.
Een ‘beslissingsbekwame’ minderjarige?
Oordeelt de hulpverlener dat een minderjarige cliënt matuur genoeg is om zelf goed te kunnen oordelen (dus ‘beslissingsbekwaam’ is), dan kan een minderjarige zijn patiëntenrechten zelfstandig uitoefenen. Afhankelijk van de vraag van familie kan de hulpverlener er al dan niet op antwoorden. Niet-persoonsgebonden informatie kan steeds gedeeld worden. Persoonsgebonden informatie (zie verder) kan daarentegen niet zomaar gedeeld worden en vereist toestemming van de minderjarige.