Door de vermaatschappelijking van de zorg, verschuift de zorg voor mensen met psychische problemen van de hulpverlening meer naar de naaste omgeving zoals familie en vrienden.

Het Familieplatform heeft als doel om familie, vrienden en alle andere betrokkenen die zorgen voor mensen met psychische en/of verslavingsproblemen op een volwaardige manier te laten participeren in de behandeling van hun familielid of vriend(in).

Het is cruciaal dat hun inbreng au serieux genomen wordt, dat ze als volwaardige partner in de zorg worden beschouwd en dat ook hun eigen noden en zorgen worden gehoord.

Ook familieleden willen betrokken zijn, en bovendien is het zo dat wie zorgt, ook zelf zorg verdient.

Het Familieplatform is het platform waarop familiebetrokkenen, familieorganisaties, zorgverstrekkers en (zorg)beleid kennis en ervaring uitwisselen over het familieperspectief.

Via publicaties, vormingen/opleidingen, trajectbegeleidingen, het bundelen van best practices, enz. ondersteunt het Familieplatform familieorganisaties en professionele zorgverstrekkers om de naaste omgeving nauwer in de hulpverlening te betrekken.

We zien het daarbij als onze opdracht om onze kennis rond het thema familie binnen de geestelijke gezondheidszorg te delen en toegankelijk te maken. Op deze manier maakt het Familieplatform meer ruimte voor een familievriendelijke zorg- en dienstverlening in Vlaanderen.

De hulpverleningscontext, waarin onder meer de vermaatschappelijking van de zorg centraal staat, is voortdurend in verandering. Binnen deze context behartigt Familieplatform, samen met familieorganisaties, de belangen van naastbetrokkenen van personen met psychische problemen.

Familieplatform wil het familieperspectief verankeren in de zorg en naastbetrokkenen versterken in hun rol. Dat doen we door de uitwisseling van kennis en ervaringen te stimuleren tussen naastbetrokkenen, hulpverleners, wetenschap en (zorg)beleid.

Maar wat houdt het ‘famillieperspectief’ nu juist in? Enkele kernelementen.

Het gezin is de voedende factor voor de ontwikkeling van kinderen.

Familie kan een familielid met psychische noden steunen, maar zelf ook steun nodig hebben.

Families moeten makkelijker toegang krijgen tot de hulpverlening en moeten kunnen participeren op verschillende niveaus

Familieplatform speelt in op deze noden en ondersteunt de hulpverlening bij het implementeren van het familieperspectief in de zorg

Zowel kinderen, jongeren als volwassenen, krijgen te maken met psychische problemen. Bij 31,4% van de jongeren tussen 15 en 24 jaar is er sprake van psychische problemen (VVGG, 2015).

Als volwassene heb je 27% kans dat je in je leven te kampen krijgt met een psychisch gezondheidsprobleem. Nog eens een veelvoud daarvan maakt er op één of andere manier deel van uit: als partner, ouder, zoon of dochter, broer of zus, familielid, vriend(in), collega of buur.

Kortom: ook het ‘sociale netwerk’ rondom de persoon met een psychische kwetsbaarheid is betrokken.

Dat sommigen van hen ook aandacht nodig hebben bij het hulpverleningsproces, wordt maar al te vaak vergeten. Ze zitten met vragen over de problematiek, weten niet goed hoe ze hun familielid kunnen helpen of zelf geholpen kunnen worden, en weten vaak niet bij welke instanties ze daarvoor terecht kunnen.

Kinderen hebben warme en liefdevolle zorgfiguren nodig tijdens hun ontwikkeling, ze zijn onlosmakelijk met hen verbonden. Tegelijkertijd beïnvloeden kinderen ook hun ouders.

Deze wisselwerking tussen ouders en kinderen, maar ook tussen partners of vrienden, kan een kwetsbaarheid inhouden wanneer psychische problemen de kop opsteken.

Veel problemen starten in een vroeg stadium van de ontwikkeling. Ongeveer de helft van de stoornissen ontwikkelt zich vóór de leeftijd van 14 jaar. Verder ontwikkelt 1 op 3 kinderen in een KOPP/KOAP situatie (kinderen van ouders met een psychisch/afhankelijkheidsprobleem), problemen van voorbijgaande aard.

Nog eens een derde van deze kinderen ontwikkelt een ernstige en langdurige psychische problematiek (op latere leeftijd).

De cijfers maken de nood aan preventie en ondersteuning duidelijk. Het is daarbij van belang om op zoek te gaan naar de krachten binnen het relationele netwerk. Verschillende onderzoeken tonen aan dat interventies die zich richten op de familiecontext, zoals aandacht voor een veilige gehechtheid tussen familieleden, leiden tot positieve resultaten.

De hulpverlening, maar ook de maatschappij, moeten daarom oog hebben voor zowel de steun die de familie of omgeving kan bieden aan het familielid, als de ondersteuning die ze zelf nodig hebben.